Buitenbeentje... Fietsen van Kolonie III naar Hollands Venetië

Een vakantie voorbereiden gaat sinds de komst van het wereldwijde web een pak makkelijker. Nu ja, behalve dan dat je te veel mogelijkheden hebt en dat er keuzes moeten gemaakt worden. Een keuze waar ik niet lang moest over nadenken, is een fietsroute die ik vond op de site van de Koloniën van Weldadigheid: Van Kolonie III naar Hollands Venetië. Een brochure, de knooppunten, de gpx-coördinaten, je vindt het er allemaal. Net zoals ik nooit een recept uit een kookboek klakkeloos volg, besluit ik ook deze route wat aan te passen: de afstand blijft dezelfde, maar we vermijden wel het iets grotere/drukkere Steenwijk. 

Zoals de rest van de week worden er regenbuien voorspeld, maar dat blijkt ten onrechte... het werd een perfect dagje met veel zon en wat gezellige wolken.

We starten deze rit in Willemsoord, ooit Kolonie III van de Koloniën van Weldadigheid. Begin 19de eeuw heerste er veel armoede en vanuit dit standpunt werden zeven "koloniën" opgericht door de Maatschappij van Weldadigheid. Het ging om vijf projecten in Nederland (toen nog de Noordelijke Nederlanden) - Frederiksoord (de proefkolonie), Willemsoord, Wilhelminaoord, Ommerschansen en Veenhuizen - en twee in België (toen nog de Zuidelijke Nederlanden) - Wortel en Merksplas. 

Uit het hele land worden families naar de koloniën gestuurd om er aan landbouw te doen, naar school te gaan en discipline aan te leren. Niet iedereen kreeg de keuze om wel of niet te gaan: landlopers, bedelaars en weeskinderen werden gedwongen naar daar te verhuizen (vandaar vrije en onvrije koloniën). Vanaf 1818 kocht de Maatschappij grote stukken grond op waarop dan langs kaarsrechte wegen kleine koloniehuisjes werden gebouwd. Wie ooit al in Wortel (zie ook mijn blog Vitaminenkuur in Wortel) is gaan wandelen, is het vast al opgevallen dat de dreven er niet veel kronkels vertonen. 

De woeste heidegronden waren niet gemakkelijk te ontginnen, het leven van de kolonisten was zwaar en vele van de vrije kolonisten kozen dan ook voor een terugkeer naar de steden. Ook al zaten er best wel wat haken en ogen aan dit experiment, het was toch het begin van onze verzorgingsstaat zoals we die vandaag kennen. Alle koloniën kunnen beschouwd worden als erfgoed, maar vier ervan (Frederiksoord, Wilhelminaoord, Veenhuizen en Wortel) werden ook opgenomen in de Unesco Werelderfgoedlijst. In Frederiksoord is er het Museum De Proefkolonie, die het verhaal brengt van de duizenden kolonisten. Iets verderop, in Veenhuizen, leer je in het Gevangenismuseum alles over de strafkolonie. Beide musea staan met stip genoteerd voor een volgende vakantie.

In Willemsoord is van het Kolonieverleden niet zo heel veel meer te merken. Er staat een kunstwerk en je vindt er nog huisjes uit de tijd, maar je moet de geschiedenis kennen wil je het opmerken. De omgeving is echter zeer groen en bosrijk, dus fantastisch. We fietsen hier trouwens op de grens van de provincies Overijssel en Friesland.

Het gaat richting Kalenberg, een klein (toeristisch) dorp midden in Nationaal Park Weerribben-Wieden. We krijgen hier al een voorproefje wat er ons verderop in Giethoorn te wachten staat: veel water, gezellige horeca en overal gelegenheid om kano's of fluisterbootjes te huren. 

Het Nationaal Park Weerribben-Wieden is het grootste laagveenmoeras van Noordwest-Europa en het landschap is vooral ontstaan door turfwinning en rietteelt. We rijden voorbij een paar veenwerkershuisjes en poldermolens, getuigen van deze ooit belangrijke economische activiteiten. Riet wordt er nog steeds verbouwd, al is dat op veel kleinere schaal dan vroeger. Kalenberger riet is nog steeds zeer gewild voor het dekken van daken en windmolens. Voor een waterliefhebber zoals ik is dit een feestje: meren, sloten, vaarten, rietlanden, weilanden, moerasbossen en veengebied. Het is een walhalla voor vogels, maar ook de otter voelt zich hier terug thuis. Het buurtschap Muggenbeet verwijst dan weer naar de minder leuke inwoners van deze regio, ook al hebben we daar vandaag geen last van.

De route brengt ons via het Giethoornsche Meer en de Thijssengracht naar Giethoorn, ooit ontstaan als nederzetting van veenontginners en ook wel gekend als het Hollands Venetië. Het dorp bestaat uit drie verschillende kernen en de enige doorgaande verbinding erdoor is een fiets- en wandelpad langs de Dorpsgracht. Overal waar je kijkt, zie je dan ook bruggetjes en bootjes. De boerderijen en huizen zijn gescheiden door slootjes waarover vlonders liggen die de percelen verbinden. Het is een plaatje, precies zoals ik het me voorgesteld had. Ik had een beetje schrik voor het megatoerisme waarvoor Giethoorn gekend is, maar vandaag is iedereen precies thuisgebleven. Des te fijner voor ons!

Voor we terug aan ons vertrekpunt zijn, wachten ons nog schitterende kilometers langs het jaagpad van het Steenwijkerdiep en een passage door het rustige Steenwijkerwold. Wat een fantastisch dagje!

Praktische info:

vertrek: parking sportterrein, Paasloregel 3, Willemsoord (gratis)

afstand: 41,2 km (100% verhard) - lus - vlak 

mijn persoonlijke scores: algemeen 9/10 (zonnig, 20°C, 2Bft) - stilte 9/10

Route op het fietsnetwerk.

Knooppunten: 47 - 46 - 21 - 20 - 13 - 6 - 50 - 53 - 60 - 62 - 39 - 24 - 7 - 23 - 37 - 47

De fietsnetwerken krijgen regelmatig een update. Check daarom voor je vertrekt een routeplanner zoals RouteYou, Route.nl of Nederland Fietsland Fietsrouteplanner.

Veel bankjes. Vrij veel horeca.

© 2022 Bouncing Kate - Alle rechten zijn voorbehouden.